30 ildir tutula bilməyən cinayət təşkilatının lideri
“Xaç atası” kimi Hollivud filmlərinin də mövzusu olan Siciliya mafiyası yenidən gündəmdədir. 30 ildir qaçan cinayət sindikatının lideri Matteo Messina Denaronun öz şəhərində tutulması “Mafiya liderləri niyə doğma şəhərlərini tərk etmirlər?” sualı ağla gəlir.
Dünyanın hər yerində mafiya adlanan cinayətkar təşkilatlar fəaliyyətini davam etdirir. Dünyanın ən qədim mafiya təşkilatlarından biri olan Cosa Nostra kimi də tanınan Siciliya mafiyasının tarixi 19-cu əsrə gedib çıxır.
Son zamanlar İtaliyada Siciliya mafiyası ilə bağlı çox əhəmiyyətli bir inkişaf var. Təşkilatın ən böyük rəhbərlərindən biri olduğu iddia edilən və 30 ildir qaçan Matteo Messina Denaro İtaliyanın xüsusi polis qüvvələrinin Carabinieri üzvlərinin Palermo şəhərində təşkil etdiyi əməliyyatda yaxalanıb.
Denaro 1993-cü ildə prokurorun qətli də daxil olmaqla bir sıra insidentlərə görə axtarışda olduğu bilinirdi. Denaro həbs olundu və İtaliyanın ən yüksək təhlükəsizlik həbsxanalarından birinə salındı. Şübhəsiz ki, bu hadisə qanlı cinayət təşkilatına böyük zərbə vurdu. Amma ağıllarda bir sual da var: Necə oldu ki, Denaro 30 il ərzində tutulmadı? Yaşamaq çox riskli olduğu halda niyə Siciliyanı tərk etmədi?
Denaronun tutulduğu yer əslində olduqca maraqlıdır. Palermo Siciliyanın mərkəzi və ən böyük şəhəridir. Cosa Nostranın ən aktiv olduğu yerlərdən biridir. Denaro xərçəng xəstəliyindən müalicə aldığı klinikada saxlanılıb. İstifadə etdiyi saxta şəxsiyyətdən başqa heç vaxt maskalanmağa ehtiyac duymamışdı.
Daha sonra onun evinə edilən basqın nəticəsində şəhərdə mütəmadi olaraq getdiyi restoranın qəbzləri də tapılıb. Üstəlik, onun yaşadığı yerdəki hadisə şahidləri də mafiya başçısının kim olduğundan xəbərdar idilər. Olduqca maraqlıdır ki, Denaro gizlənməyə ehtiyac duymadan Siciliyada rahat yaşayırdı.
"Matteo Messina Denaro kimi bəzi mafiya bossları üçün sosial reputasiya puldan daha vacibdir. Bu, qürur məsələsidir. Əgər qaçıb vətəninizi tərk etsəniz, reputasiyanız sizi tərk edəcək", - Kriminologiya və Mütəşəkkil Cinayətkarlıq üzrə professor Anna Sergi deyir. İngiltərədəki Essex Universiteti. Sergiyə görə reputasiya mafiya həyat tərzinin bir hissəsidir. Bundan əlavə, Sergi deyir ki, mafiya başçıları xaricə qaçacaqları halda getdikləri yerlərdə mühafizə şəbəkəsi yaratmaq çox mürəkkəb və bahalı bir işdir.
Reputasiyası sayəsində mafiyaya bənzəyən cinayətkar təşkilatlar öz bölgələri ilə xüsusi bağ yaradırlar. Bu bağ çox vaxt sakinlərin şantajı və bölgədə yaranan qorxu ilə yaranır. Ömrü boyu olduqları bölgədə güc qazanmaq üçün mübarizə aparan mafiya başçılarının kimlikləri bir müddət sonra bu məkanlarla iç-içə olur. Bir mafiya liderinin öz ərazisini tərk etməsi, həm də hakimiyyətdən imtina demək ola bilər.
Nəinki italyan mafiyasının üzvləri, hətta dünyanın müxtəlif yerlərində qanundan kənar adamlar axtarışda olduqları müddətdə bədnam ərazilərini tərk etməmələri ilə tanınırlar. Meksikalı narkotik kartelinin lideri Nazario Moreno Qonzales illərdir axtarışda olmasına baxmayaraq, 2014-cü ildə məşhurlaşdığı qəsəbədə Meksika təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən ölü tapılıb. Bosniya müharibəsinin hərbi cinayətkarlarından olan Radovan Karadziç 2008-ci ildə Serbiyanın paytaxtı Belqradda əsir düşəndə Karadziçin vaxtının çox hissəsini bu şəhərdə keçirdiyi üzə çıxıb.
Prof. Siciliyanın qaçaqları gizlətmək üçün pis reputasiyaya malik olduğunu qeyd edən Ana Sergi deyir: “Nəzərə alın ki, bu insanların arxasınca getmək bir dövlət üçün inanılmaz dərəcədə çətin və bahalıdır. İtaliya mafiya liderlərini tutmaq üçün milyonlar xərcləyib”.
Sergi həmçinin deyir ki, Denaronun ətrafında biznesini idarə etmək üçün etibar etdiyi adamlar var. Onun bacısı mafiya atasının bank işi və hesabları ödəmək kimi gündəlik işlərini öz üzərinə götürmüşdü. Denaronun istifadə etdiyi şəxsiyyət yaşadığı evin sahibinə məxsus idi.
Siciliya mafiyası Cosa Nostra 19-cu əsrdə İtaliyanın Siciliya adasında yaranıb. Qoruma bəhanəsi ilə bölgədən xərac toplayan bu təşkilat zaman keçdikcə böyüyərək qətllər törətməklə qorxu salmağa başlayıb. 20-ci əsrdə təşkilat immiqrasiya ilə birlikdə Birləşmiş Krallıq və Avstraliya kimi ölkələrə, xüsusilə ABŞ-a yayıldı. Siciliya mafiyasının ABŞ-dakı fəaliyyəti bir çox serial və filmlərə, xüsusilə Hollivudun məşhur “Xaç atası” trilogiyasına mövzu olub. (Mənbələr: Euronews, BBC)
E.ŞİRİNOV
