(Portret cizgiləri)

Rauf Ağakişiyev: “Səhnədən fərqli olaraq heç vaxt həyatda rol oynamamışam”

Onunla etdiyim söhbət zamanı nə yaxşı təvözkar, istedadlı, gözü-könlü tox, sənətini ürəkdən sevən, Vətənə qəlbən bağlı, təəssübkeş insanlarımız var,- deyə düşündüm. O, sadəliyi və səmimiliyi ilə bütün söhbət zamanı diqqətimi çəkdi. Suallarımı əhatəli, ətraflı cavablandırmaqla özünün bir daha istedadlı aktyor olmasını təsdiqlədi. Əlbəttə, bu təsdiq onun yaradıcılıq fəaliyyəti boyu həmişə özünü göstərib. Məhz oxucularımızı da onun haqqında müəyyən qədər məlumatlandırmaq, bugünki düşüncələri ilə baş-başa qoymaq məqsədilə apardığımız söhbət vaxtın xeyli keçməsini hiss etmədən axarınca davam edirdi. Bir qürur, bir fəxr hissi ilə, arada giley və təəsübkeşlik gizlədilmədən söhbətmizdə son fikir də elə bu oldu: nə yaxşı, yaxşı insanlarımız var. Bəli, elə söhbətimiz bu yaxşılar və yaxşılıqlarla əhatələndi. Keçək əsas mətləbə. Kimdir, bu yazımın qəhrəmanı? Öncə qeyd edim ki, səhnədə bir çox əsas obrazlar yaradan, elə həyatda da müsbət keyfiyyətləri ilə onu tanıyanların hörmət və rəğbətini qazanan aktyorumuz Rauf Fikrət oğlu Ağakişiyev haqqında hələ gələcəkdə daha çox yazılmasına ehtiyac duyulan sənətkardır, desəm səhv etmərəm. Bütün varlığı ilə peşəsinin vurğunu olan aktyor fəaliyyət göstərdiyi müddət ərzində teatr ictimaiyyətinin, tamaşaçılarının alqışına layiq olub, püxtələşib, sevilib, özünü sənətkar kimi doğruldub. Təsadüfi deyil ki, o, dövlətimizin başçısı cənab İlham Əliyev tərəfindən 2004-cü il dekabrın 24-də “Tərəqqi” medalı ilə təltif edilib, 2014-ci ildə Əməkdar artist fəxri adına, bu yaxınlarda isə Prezident mükafatına laiq görülüb.

Söhbət əsnasında öyrəndim ki, o, 1972-ci il martın 26-da Sumqayıt şəhərində anadan olub. 1993-cü ildə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin dram-kino aktyorluğu fakültəsinə daxil olub və həmin Universiteti 1997-ci ildə bitirərək, təyinatını teatrın bədii rəhbəri və direktoru, Əməkdar incəsənət xadimi Ağalar İdrisoğlunun təqdimatı ilə Hüseyn Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Musiqili - Dram Teatrına alıb. 1998-ci ildən Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən Dağıstan Respublikasının Dərbənd şəhərində yeni açılmaqda olan Əziz Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrına göndərilib. Həmin teatrın ilk pərdəsi açılışında mərhum Xalq artisti Vaqif Əsədovun quruluşunda Hidayət Orucovun “Məhəbbət yaşayır hələ” əsərində Zəfər obrazını oynayıb. İsi Məlikzadənin “Gəl qohum olaq” əsərində isə Ədalət rolunu oynayıb. İki ildən sonra doğma Sumqayıt teatrına qayıdıb. İndiyədək 100-ə yaxın obrazı səhnədə canlandıran aktyor Georgi Xuqayevin ( tərcümə edəni Ağalar İdrisoğlu) “Varlı ev” faciəsində Uari, “Ailə” əsərində Kavril, Mirzə İbrahmovun “Yaxşı adam”əsərində Azər, Ağalar İdrisoğlunun “Şah İsmayıl” tarixi faciəsində Sərkərdə, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin və Jan Küverin “Xacə şah” pyesində Cəfərquluxan, Cabbarlı Cabbarlının “Almaz”ında Hacı Əhməd, Nəcəf bəy Vəzirovun “Yağışdan çıxdıq, yağmura düşdük”də Qıdı kirvə, Altay Məmmədovun “Həmyerlilər” tamaşasında Sığortaçı, İsi Məlikzadənin “Gəl, qohum olaq”da Ədalət, Əli Əmirlinin “Varlı qadın” da Əmrayın, Abdulla Şaiqin “Qaraca qız”da Bəy, Aqşin Babayevin “Xilaskar” əsərində Ədalət , Əvəz Mahmud Lələdağın “Qorxaq” tamaşasında Mahir, “Dağlarda tufan”ında Kazım bəy, Teymur bəy, “Tələ”sində Səfərxan, Famil Süleymanovun “Qisas”ında Saleh bəy, Əyyub Qiyasın “Qarışqa yuvası”nda İlqar, “Cəhənnəm ekspresi” ndə Zabit, Fatma Həsənzadənin “Anası öpməyən qız”da Hüseyn Hüsnüxor, Hafis Ataxanlının “Missiya”sında Milli Qəhrəman Eyvazov , “Xəzinə” sində Nizami və bir çox rolları ilə tamaşaçı qəlbinə yol tapıb, həmişə uzun sürən alqışlarlarla müşayiət olunub.

Kinofilmlərə və teleseriallara da dəvət alan aktyor həmişə maraqlı obrazlar canlandırır. Belə ki, Vahid Mustafayevin “Seçilən” filmində, həmçinin Ramiz Fətəliyevin “Həqiqət anları”, rejissor Emil Babayevin “Cinayət və cəsa”sənədli filmində ürəklə iştirak edib və maraqlı rollar yaradıb. Həmçinin istedadlı aktyor və rejissor Şahmar Qəriblinin Lider televiziyasında yayımlanmış “Özümüz bilərik” telelayihəsində rol alaraq xeyli tamaşaçı rəğbəti qazanıb.“Hörümçək toru”, “Uçurum”,”İmtahan”, “Həyat varsa”, “İfşa -Çətin hədəf” və digər tele-seriallarda, Xoşbəxt Yusifzadə, Polad Həşimova və şəhid həkimlərimizə həsr olunan “Şəfadan şəhadətə” filmlərində və sairələrində aparıcı rollara çəkilib Rauf Ağakişiyev.
O, Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının və Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvüdür.

Rauf Ağakişiyev qayğıkeş atadır, bir oğlu, bir qızı var. Qızı Bakı Dövlət Universitetinin tarix fakültəsinin birinci kursunda oxuyur. Oğlu məktəblidir.

Bəs Rauf Ağakişiyevi teatr sahəsinə bağlayan səbəb nə olub? Sualımıza cavab olaraq o, çox böyük hörmətlə tanınmış yazıçı, rejissor, dramaturq, Əməkdar incəsənət xadimi Ağalar İdrisoğlunun adını çəkdi və yaradıcılığında onun əhəmiyyətli rol oynadığını xüsusilə vurğuladı. Məhz Ağalar müəllim mənə teatrı sevməyimə təkan olub, deyə ilk müəllimindən ağızdolusu danışdı Rauf Ağakişiyev. Hələ orta məktəbdə oxuyarkən Ağalar İdrisoğlunun rejissorluğu ilə Kərim Həsənovun “Sehirli yaylıq” tamaşasına baxmış və sonra onun dəvətilə “28 May” mədəniyyət evində yerləşən Sumqayıt Gənclərinin Tənqid-Təbliğ Teatrının üzvü olmuş, o zamandan onun məsləhət və tövsiyələrinə əməl edərək teatr sənətinin incəliklərinə yiyələnmişdir. Ali məktəbdə isə əsl sənət müəllimi tanınmış rejissor-pedaqoq Nəsir Sadıqzadə olub. Xalq artisti Həsənağa Turabovdan da dərs alıb.

Hazırda həyatının əllinci baharını qarşılayan, yaradıcılığının otuz illiyini qeyd edən Rauf Ağakişiyev nəinki Sumqayıtda, eləcə də paytaxtda peşəkar aktyor kimi tanınır və yüksək dəyləndirlir.
Dövlətmizin başçısı cənab İlham Əliyevin və Birinci Vitse-Prezident Mehriban xanım Əliyevanın bütün sahələrdə olduğu kimi, mədəniyyət və incəsənət sahəsində çalşan insanlara böyük önəm vermələrini və onların həmişə mükafatlandırılmasını sevinclə və minnətdarlıqla qarşılayan aktyor daha səylə və məsuliyyətlə çalışacağını xüsusi vurğuladı.

Bəli, yaxşılar və yaxşılıqlardan danışarkən Rauf Ağakişiyev Sumqayıt şəhərinin İcra Hakimiyyəti başçısı Zakir Fərəcovun göstərdiyi diqqət və qayğıdan da razılıqla danışdı. Qeyd etdi ki, Zakir müəllimin əsl rəhbər, xeyirxah insan, cəfakeş ziyalı kimi teatrla həmişə maraqlanması, aktyorların sosial-məişət problemlərini həll etməsi, onlara hərtərəfli dəstəyi kollektivin ürəyincədir.

Söhbətimizdə gileyə bir qədər yer verən aktyor ürəkağrısı ilə tamaşaçı qıtlığından da danışdı və teatra tamaşaçı axınının zəifliyini bildirdi. 500 mindən çox əhalisi olan Sumqayıtın yeganə peşəkar teatrının hazırda aşağı kateqoriya ilə işlədiyini təəsüflə qeyd etdi.Teatr mənm ikinci evimdir, deyən Əməkdar artist Rauf Ağakişiyev arzuladı ki, çalışdığı sənət ocağının Ağalar İdrisoğlunun rəhbərliyi dövründə -1989-97-ci illərdəki əvvəlki şöhrəti özünə qaytarılsın, bütün aktyorarın maddi rifah halı yaxşılaşsın, hər biri layiqli dəyərini, qiymətini alsın.

Əməkdar artist Rauf Ağakişiyev həmçinin pozitiv əhval-ruhiyyəsini gizlətmədi və gələcəyə ümidlə baxdığını söylədi. Sumqayıt teatrının yetirmələrinin daha böyük paytaxt səhnələrində əvəzsiz rollar canlandırmasının, xalqın sevmlisinə çevrilməsinin danılmaz fakt olduğunu xüsusi vurğuladı.
Müzəffər Ali Baş Komandanımızın sayəsində 44 günlük Vətən müharibsində tarixi Qələbə əldə etməyimizi sevinclə dilə gətirən aktyor şəhidlərimizə Allahdan rəhmət, qazilərimizə isə şəfalar dilədi. Bildirdi ki, ailəsində Ordu sıralarında layqincə xidmət edəcək vətənpərvər oğul böyüdür.
Rauf Ağakişiyev eyni zamanda əlavə elədi ki, “səhnədən fərqli olaraq heç vaxt həyatda rol oynamamışam. Səhnədə hər tipdə insan olmuşam, amma həyatda yalnız yaxşı insan olmağa çalışmışam. Rol oynayanda aktyor kimi heç bir çətinlik çəkməmişəm.Tamaşaçı sevgisi bu yaşıma qədərki ən böyük qazancımdır. Bu məhəbbəti qoruyub saxlamağa çalışıram”. Onu diqqətlə dinləyərək hiss etdik ki, Raufun həyat və yaradıcılıq gücünün sərfi, daha böyük uğurları hələ qarşıdadır. Və biz də öz növbəmizdə sevimli aktyorumuza yeni-yeni nailiyyətlər, can sağlığı diləməklə, gələcək görüşlərədək, söylədik!

İlhamə MƏHƏMMƏDQIZI,
şairə-jurnalist

fPaylaşmaq

Whatsapp

Görkəmli yazıçı, ədəbiyyatşünas, alim-pedaqoq Mir Cəlal Paşayevin üç cildliyinə bir nəzər...

Azərbaycan ədəbiyyatında öz dəst-xətti, bədii üslub tərzi, dövrünün işıqlı siması olan və gələcək nəsillərə zəngin ədəbi irs qoyub gedən görkəmli yazıçı, ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri doktoru, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Əməkdar elm xadimi Mir Cəlal Paşayev haqqında kitabın müəllifi - tanınmış yazıçı-alim, publisist Allahverdi Eminovun 2019-cu ildə “Elm və təhsil” nəşriyyatında çapdan çıxmış üç cildlik “Mir Cəlalın poetikası” kitabı böyük ədibin məhsuldar və zəngin ədəbi yaradıcılığını əhatə edir.

Kitabın birinci cildində müəllif böyük yazıçı, kamil şəxsiyyət, alovlu vətənpərvər Mir Cəlal Paşayevin yaradıcılığında araşdırılmamış nəsr poetikasından bəhs edir. Bu cilddə ədibin “Bir gəncin manifesti”, “Yolumuz hayanadır”, “Dağlar dilləndi”, “Təzə şəhər”, “Yaşıdlarım” romanları və povestləri geniş və əhatəli təhlilini tapmışdır.

Ədəbi tənqidçi Allahverdi Eminov xüsusi olaraq qeyd edir ki, ədəbiyyatşünas-alim M.C.Paşayevin “Bir gəncin manifesti” əsəri gənc nəslin və məktəb illərinin ən yaddaqalan romanıdır. Müəllif əsərin təhlilinə toxunaraq, romanda öz əksini tapan tipik surətlərin - Baharın, onun anası Sonanın, qardaşı Mərdanın yaşadıqları hadisələr indiki uşaqlarımızın yaşadıqları obrazlarda öz təcəssümünü tapıb, keçmişin kövrək, ağrılı tarixçəsini yada salır. Görkəmli ədib əsərdə bu obrazları - Tahir, Lətifə, Cəlal, Humay, Firudin, Hüseynbala, nəhayət Baharı göstərməklə, onların kövrək qəlblərində hansı arzuların yaşadığını, bu arzulardan doğan mübarizlik prinsiplərinin nə dərəcədə təzahür etdiyini oxucunun diqqətinə çatdırmaq istəyib. A.Eminov bir yazıçı və tənqidçi kimi M.C.Paşayevin yaradıclığındakı müxtəlifliyi, əsərlərin poetikasını, harmonik təsvirini, ədəbi obrazların xarakterik cəhətlərini açıq-aydın təsvirini kitabda göstərməyə çalışmışdır.

Monoqrafiyada Allahverdi Eminov o dövr Azərbaycan ədəbi tənqidinin şərəfli və çətin dövr keçdiyini də diqqətə çatdırır. O, 1920-1941-ci illərdə yaşamış müqtədir tənqidçilər - Mustafa Quliyev, Əli Nazim, Mikayıl Rəfili, Kazım Ələkbərli, Hidayət Əfəndiyevin yeni yaranan ədəbi mühitin metodoloji məsələlərinə daha çox önə çəkir. Ən maraqlısı isə odur ki, M.C.Paşayev yazıb-yaratdığı əsərlərində XIX əsrlə XX əsr arasındakı paralelləri tapıb öz əsərlərində təsvirini verə bilmişdir. Məhz elə ona görədir ki, yazıçının “Bir gəncin manifesti” romanı indiyədək sevilərək oxunur.

“Yolumuz hayanadır” romanındakı mövzu görkəmli satirik şairimiz Mirzə Ələkbər Sabir və onun yaşadığı mühiti əhatə edir. Ümummilli problemlər, həllini tapmayan məsələlər Allahverdi Eminovu narahat etdiyindən o, bu dövrün ədəbi tənqidində nüfuzlu yer tutan Mehdi Hüseyn, Cəfər Xəndan, Abbas Zamanov və başqa tənqidçilərin Mir Cəlalın “Yolumuz hayanadır” əsəri haqqında qeydlər aparmasını da təhlil edib. Mehdi Hüseyn yazırdı ki, M.Cəlalın yaratdığı əsərin ən böyük məziyyəti sevimli satirik şairimiz M.Ə.Sabiri öz mühitinin mürəkkəb şəraitində ədəbi-fikir mübarizələri fonunda göstərmə bacarığına malik olmasıdır. Belə hadisələr XX əsrin əvvəllərində ziyalılar arasındakı ziddiyyətlər, məktəb, maarif, mətbuat aləmi, ailə-məişət və s. məsələlər obrazlı şəkildə təsvrini tapmışdır. Hadisələr əsasən, şairin Şamaxı, Bakı və Tiflis həyatında baş verənləri əhatə edir. “Yolumuz hayanadır” romanında o dövrün ictimai və ədəbi mühitindən başqa, tarixi şəxsiyyətlər haqqında məntiqli və obrazlı təsvirlər verilmişdir. Bunlardan Soltan Məcid Qənizadəni, Əlibəy Hüseynzadəni, Mirzə Cəlili, Nəriman Nərimanovu göstərmək olar.

Kitabın I cildində yer alan “Dirilən adam” əsəri haqqında qeydlər apararkən, yazıçı Allahverdi Eminov Mir Cəlal Paşayev yaradıcılığının təkamül dövrünün başlamasını məhz bu əsərin tamamlamasından sonra baş verdiyini vurğulayır. Əsərdə yer alan tarixə dönüş, hadisələrin epik təsviri, əhəmiyyəti, obrazların canlılığı və s. otuz yaşlı yazıçı üçün qeyri-adi görünə bilərdi. Lakin Mir Cəlal müəllim hadisələri qabaqlayaraq, onları zamanın kontekstində oxucuya çatdıra bilmişdir.

Azərbaycanın XIX və XX əsr mühitində yazıçıların müraciət etdiyi əsərlərdə sərt əxlaq qanunları və davranışının hökmranlığı ilə qarşı-qarşıya gəlməsi digər bədii əsərlərdə də yer alıb. “Dirilən adam” da daxil olmaqla bu əsərlərin obyektiv qayəsi, məqsədi insan şəxsyyətini alçaldan, təhqirə məruz qoyan əxlaq normalarının qeyri-təbiiliyini ifşa etmək idi.

Böyük ədibin “Yaşıdlarım” romanı oxucunu Böyük Vətən müharibəsi illərinə aparır. Sovet quruluşu dağılmış olsa belə, ondan bəzi mühüm məsələləri, problemləri başqa prizmalarda inkişaf etdirmək ehtiyacı bu gün duyulur. Belə ki, əsərdə Mir Cəlal vətənpərvərlik məsələsini bir problem kimi qaldırmış və bədii həllini vermişdir. Əsəri oxuyanda cəbhədəki vəziyyət gözümüzün önündə canlanır, əsgərlərin ruhi çırpıntıları öz təzahürünü tapır. M.C.Paşayev ordu həyatının ilk təməli sayılan təlim-məşqlərini lakonik təsvirlə qələmə almışdır. Əsərdən bir epizodu diqqətinizə ərz edirik: “...Təlimlər başlanandan, baş qarışandan sonra Nərimanın məktub həvəsi yavaş-yavaş azaldı, zərf-kağız isə çantada bükülü qaldı. Səhər açılmamışdan başlanan və günü-gündən çətinləşən, sürətlənən təlimlər bəzən gecəyə çəkirdi...” Burada bir gəncin – Nərimanın timsalında, onu cəbhəyə gətirən psixologiyanın ilk çalarlarını sezirik. Bu baxımdan yazıçı Mir Cəlalın nəsr poetikası çox zəngindir. O, vətənpərvərlik mövzusunda yazdığı romanında ata-oğul münasibətlərinin məhz müharibə zamanı Vətəni qorumaq kontekstində həll etməyə nail olmuşdur.

“Mir Cəlalın poetikası” kitabının II cildi də monoqrafiya şəklində çap olunub. Və burada ədibin hekayə janrında 30-cu illərdən başlayaraq, baş verən hadisələr, insanların xarakterik xüsusiyyətləri, nikbin baxışları öz təsvirini tapıb. Hekayələrin geniş təhlili Vətən müharibəsi dövrünü - 1941-1945-ci illəri təsvir edir. Ədibin “İnsanlıq fəlsəfəsi”, “Subaylıq fəlsəfəsi”, “Vicdanın mühakiməsi”, “Təsadüf, ya zərurət”, “Qocaların uşaq söhbəti” və s. hekayələrində real həyat lövhələri, fəlsəfi düşüncələr öz əksini tapmışdır. Ümumilikdə isə Mir Cəlalın 73-dən çox kitabı nəşr olunmuşdur. Bu kitablarda 350-dən çox hekayələri öz yerini tutmuşdur. Elmi fəaliyyətini davam etdirən gənc Mir Cəlal 1940-cı ildə “Füzulinin poetik xüsusiyyətləri” adlı əsərinə görə filologiya elmləri namizədi, 1947-ci ildə isə “Azərbaycanda ədəbi məktəblər” adlı əsərinə görə filologiya elmləri doktoru, alimlik dərəcələrini almışdır. 2008-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə Mir Cəlal Paşayevin 100 illik yubiley mərasimi təntənə ilə qeyd edilmişdir.

Beş fəsildən ibarət olan sözügedən kitabın III cildində yazıçı Allahverdi Eminov şəxsiyyət konsepsiyasına – insan xarakterinin tamlığı, bütövlüyü, yetərliyi kimi xüsusiyyətlərə toxunub. Mövcud durumda, müasir həyatımızda zamanla səsləşən obrazlı ifadələrin isə “Mir Cəlalın poetikası” kitabında xüsusi yeri var. “O, mənə murdar cənazə kimi göründü” və yaxud “Qadın payız səması kimi tutulmuşdu” kimi obrazlı ifadələr sanki insanların iç dünyasını, daxili aləmini göstərir.

Monoqrafiyanın müəllifi Allahverdi Eminov Mir Cəlal Paşayevin yaradıcılığındakı poetikadan bəhs edərkən, insan əxlaqının – davranışının sosial- məntiqi və mənəvi-daxili dünyası qabarıq verilir, metamarfoza yaxına gəlmir, qəhrəmanlar reallığı inkar etmir və müəllif mənəvi-sosial ovqatdan obrazlarına pay göndərir, daha doğrusu, insan öz mənəviyyatını saxlayır. Zənnimizcə, tədqiqatçı Allahverdi Eminov Mir Cəlalın qəhrəmanlarının xarakterini müəyyənləşdirən cəhətləri üzə çıxararkən onların daxili aləmini görə bilmiş, yazıçının poetikasını parlaq şəkildə göstərə bilmişdir. Elə məhz sevimli ədibimiz Mir Cəlal Paşayevin də böyüklüyü bundadır.

Səadət Sultan

yazıçı-publisist, tərcüməçi

fPaylaşmaq

Whatsapp

Biz həmişə demişik ki, beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlər bir ölkənin dünyadakı yerini və rolunu təqdir edir. Açığı, 2022-ci ilin 13-14 və 15 may tarixlərində Kadirli Kaymakamlığı, Kadirli Bələdiyəsi və İl Kültür Müdürlüyü’nün dəstəyi ilə Kadirli Eğitim və Kültür Vakfı (KA-VAK) və Avrasya Sanat Kültür Edebiyat ve Bilim Federasyonu’nun (ASKEF-in) təşkilatçılığı sayəsində Türkiyənin Kadirli şəhərində, “UNESCO Yolunda Karatəpə” təması ilə düzənlədiyi KADİRLİ FESTİVALI (Kadirli Uluslararası Türk Dünyası Kültür ve Sanat Festivali) da bu səciyyəvi prosesi öz fəaliyytində geniş ehtiva etdi. Festival Türk millətlərindən və dünyadan, daha dəqiqi, 7 ölkədən bir çox sayda sənətçini, sənətsevər şəxsləri Kadirlidə bir araya gətirdi. Zəngin proqramı ilə diqqət çəkən Kadirli Festivalı əhatəli anlamda xarakterizə edildi. Festivalı 1-ci günü 4400 nefer 2-ci günündə hazırlanan kotejə isə 7.000 nəfər qatılmışdı.

fPaylaşmaq

Whatsapp

Beynəlxalq Alaş Ədəbiyyat Mükafatı laureatı, şair-publisist Əkbər Qoşalının şeirləri Vyetnam və Özbəkistan mətbuatında yayımlanıb.

fPaylaşmaq

Whatsapp